Przekształcenie w międzynarodową drogę wodną

Zagrożenia

Nadrzeczny krajobraz Odry jest w niebezpieczeństwie

W 2015 roku Niemcy i Polska podpisały porozumienie rządowe o rozbudowie granicznej rzeki Odry, rzekomo w celu ochrony przeciwpowodziowej za pomocą lodołamaczy głębinowych oraz dla żeglugi śródlądowej. Port w miejscowości Schwedt ma być udostępniony dla statków żeglugi przybrzeżnej, a porty w Szczecinie i Świnoujściu mają zostać rozbudowane dla statków morskich. Na całej Odrze rządy Polski i Czech planują nawet łańcuch stopni wodnych i budowę Kanału Dunaj-Odra-Łaba, który ma połączyć Bałtyk i Morze Czarne dla żeglugi dużych statków śródlądowych. Odra jako tzw. droga wodna E-30 ma się stać międzynarodową drogą wodną w głównej sieci Transeuropejskich Sieci Transportowych (TEN-T). Miałaby być dostępna dla statków o długości powyżej 80 metrów. Aby takie statki mogły się poruszać po rzece, skanalizowana Odra musiałaby mieć głębokość co najmniej 2,5 metra, co oznacza pogłębienie jej koryta. Taka przebudowa Odry zniszczyłaby tą wielką naturalną rzekę w środku Europy. Zatem musimy dołożyć wszelkich starań, aby błędy popełnione przy budowie Kanału Ren-Men-Dunaj się nie powtórzyły.

Stawką są siedliska

Aby statki towarowe mogły pływać po wodach Odry, rzeka musiałyby zostać wyprostowana, pogłębiona, spiętrzona i pogłębiona w wielu wrażliwych ekologicznie miejscach. Działalność budowlana może spowodować osuszenie terenów zalewowych, bezpośrednio uszkodzić obszary Natura 2000, zagrozić gatunkom i spowodować utratę kluczowych siedlisk. Planowana rozbudowa Odry granicznej i budowa drogi wodnej E30 nie tylko zredukowałyby usługi ekosystemowe, takie jak retencja wody, ochrona przeciwpowodziowa i magazynowanie dwutlenku węgla. Mało tego, w wyniku planowanej modernizacji, ryzyko powodzi w wąskich miejscach zwiększyłoby się. Ponadto utracony zostałby ogromny potencjał turystyki przyrodniczej i naturalnych praktyk rolniczych.

Destrukcyjne skutki modernizacji Odry i kanału Dunaj-Odra-Łaba

Eksperci potwierdzili, że studium wykonalności z 2014 r., dotyczące regulacji Odry na odcinku granicy polsko-niemieckiej, nie uwzględniło istotnych czynników. Należą do nich: niekontrolowana erozja koryta rzeki, obniżenie poziomu wód gruntowych, wzrost zagrożenia powodziowego oraz skutki zmian klimatycznych. Również w przypadku całej Odry i planowanego kanału Dunaj-Odra-Łaba stowarzyszenia ekologiczne ostrzegają przed poważnymi negatywnymi skutkami dla stanu ekologicznego ważnych obszarów chronionych. Zwracają również uwagę, że brak konsultacji z zainteresowanymi stronami i konsultacji społecznych prawdopodobnie naruszałby prawo krajowe i międzynarodowe. Poniżej wymieniono główne wnioski.

Przyjazna ludziom i przyrodzie ochrona przeciwpowodziowa obszaru zlewni rzeki Odry ze szczególnym uwzględnieniem regionu Doliny Dolnej Odry

Skrócona wersja raportu „Efektywność planowanych polderów zalewowych Międzyodrze i koncepcja sterowania przepływem dla ochrony przeciwpowodziowej Dolnej Odry” autorstwa biura inżynierskiego Gerstgraser (2018)

Przyjazna ludziom i przyrodzie ochrona przeciwpowodziowa obszaru zlewni rzeki Odry ze szczególnym uwzględnieniem regionu Doliny Dolnej Odry (2MB | Factsheet)